Գործնական քերականություն

Վարժ. 41

Քերել-քերիչ, գրել-գրիչ, կապել-կապիչ, քամել-քամիչ, թակել-թակիչ, ըմպել-ըմպելիք, բացել-բացիչ, գործել-գործիչ, խաղալ-խաղալիք, ուտել-ուտելիք, խմել-խմելիք, հագնել-հագուստ, ձգել-ձգիչ, փակել-փակիչ, խթանել-խթանիչ, փաթաթել-փաթաթիչ, ճոճել-ճոճիչ, գանձել-գանձ, զսպել-զսպիչ, ջնջել-ջնջիչ, ծածկել-ծածիկչ,  օրորել-օրօրից:

Վարժ. 42

Երկու ընկեր անապատով գնում էին։ Ընկերներից մեկը ծարավից թուլացավ և ընկավ։ Իսկ ընկերը, որի մոտ ջուր կար, չօգնեց ընկերոջը։

Մարդիկ օգնեցին տղային, ու նա նորից շարանակեց ճանապարհը: Հասավ ընկերոջը, և լուռ միասին գնում էին միասին:

Հանկարծ ջուր չտվող ընկերը ընկավ, ոտքը կոտրեց։ Ընկերը շալակեց նրան, և տարավ նրան տուն։

Վարժ. 43

Վազել-վազեցնել  ( վազեցրի  )

Վազեցրի մարզիկին:

պարել-պարեցնել  (պարեցրի  )

Պարեցրի պարուհուն:

աշխատել-աշխատեցնել   (աշխատեցրի  )

Աշխատեցրերցի բանվորին:

ուտել-ուտեցնել   (ուտեցրի  )

Ուտեցրի քրոջս:

կարմրել-կարմրեցնել   (կարմրեցրի )

Կարմրեցրի վրձինը:

սովորել-սովորեցնել (սովորեցրի)

Սովերեցրի դասընկերոջս:

խմել- խմեցնել (խմեցրի)

Խմեցրի եղբորս:

շփոթել-շփոթեցնել  (շփոթեցրեցի)

Շփոթեցրեցի ընկերոջս:

լռել- լռեցնել  (  լռեցրի)

Լռեցրի թռշնամուս:

վստահել-վստահեցնել  (վստահեցրի)

Վստահեցրի հաջախորդին:

հագենալ- հագեցնել  ( հագեցրի)

Հագեցրի ծարավս:

մոտենալ-մոտեցնել  (մոտեցրի)

Մոտեցրի գիրքս:

մերձենալ-մերձեցնել  (մերձեցրի):

Վարժ. 44

Օգտապաշար- օգտակար պաշար

ատամնաբույժ- ատամը բուժող բժիշկ

խելամիտ- խելացի միտք ունեցող

Բարեհոգի- բարի հոգի ունեցող

նրբատաշ- նուրբ ձևով տաշված

եչեռնապուրծ- եչեռնից պրծած

լուսնկա- լուսավոր, լուսառատ

չհավան- ոչինչ չհավանող

հոչմածեծ-  հալածված

կրկնադիր- երկու անգան դրված, կրկնված:

Վարժ. 45

Սա և դա ասում ենք առարկաների, իրանիշ գոյականների մասին։

Նա ասում ենք հիմնականում անձնանիշ գոյականների մասին։

Այս բաժակ ասում ենք, երբ տեսնում ենք այն։ Այդ բաժակը և այն բաժակը ասում ենք, երբ դրա մասին խոսում ենք առանց այն մատնանշելու։

Վարժ. 46

ա/ Ծովը սաթի մի այնպիսի կտոր ափ նետեց, որին աղջիկը դեռ չէր տեսել: Հյուրը չափազանց շոյված էր, ի՜նչ ընդգծված վերաբերմունք է, ինչպիսի ընդունելություն:

բ/ Նա շատ վաղ էր արթնացել, որ հասցներ կատարել խոստացածը: Մի քանի քայլ առաջ եկավ, որ լավ տեսնի հուշարձանը:

Որպեսզի նա չիմանա ողջ պատմությունը և իրեն վատ չզգա նրան ստեցին:

Նա գնաց դպրոց, որպեսզի կրթվի:

Որպիսի լավ տեսնի գրատախտակը, մի քայլ առաջ եկավ:

Նա մեծ ջանքեր թափեց, որպիսի հասնի իր նպատակին:

Վարժ. 47

Սրահարված ընկավ ձիուց ու օգնություն կանչեց:

Ծաղրուծանակից նեղացած հեռացավ ու որոշեց այդ մասին էլ ոչ մեկի հետ չխոսել:

Երիտասարդի անկեց ժպիտն ու համարձակ խոսքերը նրան հմայեց:

Որոշել էր անպայման նվաճել այդ բերդը, որտեղ երկրի ողջ հարստությունն էին պահել:

Այս պատվանդանի վրա հուշարձան են բարձրացնելու:

Հարկավաոր է դադարեցնել այդ վիրավորական խոսակցությունը:

Էլեկտրական լարերի համար այստեղ մի սյուն են վեր հանել:

Վարժ. 48

Ընկնել հորը:

Ընկած լինել ճանապարհին:

Վարժ. 49

Ձկնորսի ցանցը մի գեղեցիկ ոսկե ձկնիկ ընկավ:

Նայում էի Սև Ծովի ալիքներին:

Ամենամեծ նավից ապշահար հետևում էին հնդկացիներին:

Ամբողջ օրը շրջելուց հետո հասանք բարյացակամ դղյակին:

Վարժ. 50

Գահընկեց-գահից ընկած՝ տապալված

իշխանազուն-իշխանազն՝ նույնն է

արևազուն-արևից ծնված՝ բխած

իշխանազուն-արյան ծարավ

արքայանիստ-արքայաբնակ

իշխանազուն-հեշտ բեկվող՝ ճկվող

դրկից-դռանը կից հարևան